Beste leden,
Uiteraard zijn wij als bestuur aangesloten op de nieuwsberichten rond het gevaar van het gebruik van rubberen korrels op kunstgrasvelden als de onze.
Hieronder een weergave en uitleg tot zover bekend. Het is wachten op verder onderzoek om antwoord te vinden op de vele vragen.
Weet dat wij de ontwikkelingen nauwgezet volgen en direct tot actie overgaan indien de situatie er om vraagt, de gezondheid van de gebruikers staat uiteraard voorop!
Indien vragen stel ze gerust!
Update: Inmiddels heeft het bestuur besloten dat de keeperstraining voorlopig op natuurgras zal plaatsvinden en niet meer op de kunstgrasvelden!
Ronald Vonk namens het bestuur
Update 29 november 2016
Naar aanleiding van recente berichten in de media over rubbergranulaat op kunstgrasvelden, hecht de KNVB er waarde aan verenigingen op de hoogte te houden van de actuele stand van zaken. De berichten in de media van zondag en maandag zijn gebaseerd op een onderzoek dat is uitgevoerd door de autobandenbranche. Voor de veiligheid van het sporten op kunstgrasvelden met rubbergranulaat richt de KNVB zich op de resultaten van het officiële onderzoek dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid (VWS) momenteel uitvoert.
De resultaten van dit onderzoek zijn medio december bekend. Voor de KNVB zijn de resultaten uit dit onderzoek leidend. Het RIVM en Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hebben onlangs ook aangegeven dat op basis van de huidige gegevens er geen reden is te stoppen met sporten op de kunstgrasvelden.
Wat levert het onderzoek van RIVM op?
In het onderzoek van het RIVM wordt onder meer vastgesteld welke stoffen er in het rubbergranulaat zitten, in welke mate stoffen vrijkomen en wat dit betekent voor de gezondheid van sporters. Ook de huidige normen van rubbergranulaat in de velden zijn onderdeel van de studie. Hieronder de uitleg van het RIVM over de onderzoeksopzet.
Het RIVM gaat op twee manieren op zoek naar meer kennis over rubbergranulaat op sportvelden en eventuele effecten op de gezondheid.
Met een literatuuronderzoek beoordeelt het RIVM de onderzoeksresultaten van relevante, internationale literatuur.
Met een veld- en laboratoriumonderzoek moet duidelijk worden welke chemische stoffen er in het rubbergranulaat zitten en of die stoffen vrijkomen uit de korrels.
Het literatuuronderzoek en het veldonderzoek leiden tot inzichten in:
De samenstelling van het rubbergranulaat op voetbalvelden in Nederland: welke chemische stoffen zitten er in?
De mate waarin deze stoffen mogelijk vrijkomen uit de korrels.
Manieren waarop mensen in aanraking kunnen komen met de chemische componenten (mogelijke blootstellingsroutes).
Wat er bekend is over gezondheidseffecten van rubbergranulaat in de internationale wetenschappelijke literatuur.
Een overzicht van normen voor rubbergranulaat in de huidige regelgeving.
De resultaten van het onderzoek moeten duidelijkheid geven in de chemische stoffen in rubbergranulaat en de mogelijke gezondheidseffecten voor sporters.
Klankbordgroep
De KNVB maakt gezamenlijk met onder meer VWS, GGD, VSG en VACO onderdeel uit van een klankbordgroep van het onderzoek. Er is een maatschappelijke en een wetenschappelijke klankbordgroep, waarbij de voetbalbond in de maatschappelijke klankbordgroep zit. De klankbordgroepen dragen beide op verschillende manieren bij aan de kwaliteit van het onderzoek.
Europees onderzoek
Het European Chemicals Agency voert momenteel in opdracht van de Europese Commissie onderzoek uit naar de samenstelling van de stoffen van rubbergranulaat en de effecten daarvan op de gezondheid van mensen. De resultaten van dit onderzoek worden rond februari 2017 verwacht.
Met vriendelijke groet,
KONINKLIJKE NEDERLANDSE VOETBALBOND
Update 20 november 2016:
“Geen reden om te stoppen met sporten op deze velden”, aldus Minister Schippers vandaag.
Naar aanleiding van de aflevering van Zembla op 5 oktober jl. zijn er ook door de Tweede Kamer vragen gesteld over dit onderwerp aan Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Vandaag heeft zij de Kamerleden beantwoord over dit onderwerp. Uit de tientallen wetenschappelijke onderzoeken die tot op heden zijn gepubliceerd, concludeert Schippers met het RIVM dat er geen reden is om aan te nemen dat sporten op kunstgras met SBR-rubbergranulaat schadelijk is voor de gezondheid.
Er kan gewoon gesport worden op deze kunstgrasvelden.
In december verwacht Minister Schippers de uitslag van het vervolgonderzoek van het RIVM binnen te hebben. In de komende periode zal u na bemonstering van uw velden ook uw resultaten ontvangen. Wij verwachten dat u binnen twee tot drie weken na aanmelding benaderd wordt voor de afspraak van de bemonstering (indien dit nog niet gebeurd is) en dat de doorlooptijd van het gehele onderzoek van uw veld ongeveer zes weken is.
Alle antwoorden van Minister Schippers kunt u vinden op www. www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen
Voor uw informatie sturen we u hier een selectie van de vragen van Kamerleden en de bijbehorende antwoorden van Minister Schippers:
Antwoord op vragen van de leden Remco Dijkstra en Rudmer Heerema over onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van kunstgrasvelden
Deelt u de mening dat er geen twijfel mag bestaan over de risico’s die kinderen kunnen lopen als zij sporten op kunstgrasvelden?
Alle gebruikers van consumentenproducten dienen beschermd te worden tegen onaanvaardbare risico’s. Hierbij geldt dat kwetsbare groepen in de samenleving zoals kinderen extra bescherming verdienen. Het is echter onmogelijk om alle risico’s uit te sluiten. In dit specifieke geval heeft het RIVM aangegeven dat de toepassing van rubbergranulaat op kunstgras op basis van de huidige inzichten geen risico oplevert voor de volksgezondheid en dat er nu geen reden is om te stoppen met sporten op deze velden.
In hoeverre klopt het dat autobanden en rubbergranulaat kankerverwekkende stoffen bevatten zoals zink, lood, benzeen en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) en klopt het dat dit granulaat op kunstgrasvelden wordt toegepast waar dagelijks duizenden kinderen op sporten?
Autobanden en rubbergranulaat van autobanden bevatten PAK’s, deze stoffen worden als kankerverwekkend geclassificeerd. Ook benzeen is een kankerverwekkende stof, maar er zijn tot op heden bij het RIVM geen recente analyses bekend waarbij benzeen werd aangetoond. Granulaat bevat daarnaast ook zink en, lood. Deze stoffen zijn niet aangemerkt als kankerverwekkend. Het RIVM neemt deze en vele andere stoffen mee in de analyse van de samenstelling van het rubbergranulaat.
Volgens de KNVB liggen er in Nederland ongeveer 1800 kunstgrasvelden, waarop dagelijks gesport wordt.
Deelt u de mening dat het RIVM een nieuw, representatief en vooral volledig – met een grotere onderzoeksgroep, inclusief kinderen – onderzoek moet uitvoeren? Kan een dergelijk onderzoek een conclusie bieden of rubbergranulaat en andere gebruikte stoffen op kunstgrasvelden, gevaarlijk of ongevaarlijk zijn voor de volksgezondheid van onze jeugd? Deelt u de mening dat dit onderzoek ook effecten op langere termijn moet kunnen weergeven?
Er is de afgelopen 10 jaar een aantal onderzoeken gedaan naar de samenstelling van-, de blootstelling aan- en de mogelijke gezondheidseffecten van rubbergranulaat. Hierbij is nadrukkelijk ook gekeken naar de gezondheidrisico’s op lange termijn. Ik heb het RIVM gevraagd de in de literatuur beschikbare informatie van deze onderzoeken te bestuderen. Het is nog te vroeg om te bepalen of een nieuw onderzoek zinvol is. Dit hangt mede af van het literatuuronderzoek en de metingen die het RIVM uit zal voeren.
Antwoord op vragen van de leden Van Nispen en Smaling over het bericht dat het sporten op kunststofgrasvelden mogelijk gevaarlijk is voor de gezondheid
Hoe groot is het risico op gezondheidsproblemen met betrekking tot het sporten op kunststofgrasvelden met rubbergranulaat? Bent u bereid dit uit te zoeken en de Kamer hierover te informeren? Zo neen, waarom niet?
Het RIVM heeft eerder geconcludeerd dat blootstelling aan granulaat op basis van de huidige inzichten niet tot gezondheidseffecten leidt. Bij navraag voor en na de uitzending van Zembla heeft het RIVM aangegeven bij deze conclusie te blijven.
Antwoord op vragen van het lid Klever over de Zembla uitzending ‘Gevaarlijk spel’
Deelt u de mening dat er geen enkel risico genomen mag worden met de gezondheid van onze kinderen en zo ja, wilt u dan zo spoedig mogelijk een verbod instellen voor rubbergranulaat kunstgrasvelden?
Ik ben van mening dat er geen onaanvaardbaar risico genomen mag worden met de gezondheid van kinderen. Uit de informatie die tot op heden bekend is blijkt volgens het RIVM niet dat gebruik van rubbergranulaat in kunstgrasvelden tot onaanvaardbare risico’s leidt en ik zie geen reden om nu een speelverbod op kunstgras in te stellen.
Antwoord op vragen van de leden Tanamal en Van Dekken over het ziek worden van sporten op kunstgrasvelden
Onderschrijft u de zorgen dat er onvoldoende onderzoek is gedaan naar de mogelijk kankerverwekkende rubbergranulaatkorrels die gebruikt worden op kunstgrasvelden? Zo ja, bent u bereid om het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) alsnog onderzoek te laten doen naar de gevolgen van het gebruik van rubbergranulaatkorrels? Zo nee, waarom niet?
Het RIVM heeft eerder geconcludeerd dat gebruik maken van het veld niet leidt tot gezondheidsrisico’s als gevolg van blootstelling aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen (pak’s). Bij navraag voor en na de uitzending van Zembla heeft het RIVM aangegeven nu bij deze opinie te blijven. Omdat de uitzending de nodige onrust in de samenleving heeft veroorzaakt heeft de minister van VWS het RIVM gevraagd om een technisch literatuuronderzoek te doen. Voorts is het RIVM gevraagd een representatief onderzoek te doen op deze kunstgrasvelden naar de concentraties van pak’s en andere stoffen in het granulaat die mogelijk een effect hebben op de gezondheid van spelers.
Kunt u toelichten of sporters die op kunstgrasvelden met rubbergranulaatkorrels hun sport beoefenen mogelijk een verhoogde kans hebben op ziekte als gevolg hiervan?
Zoals ik ook vermeld in mijn antwoord op vraag 2 heeft het RIVM eerder geconcludeerd dat blootstelling aan het granulaat niet tot gezondheidseffecten leidt. Bij navraag voor en na de uitzending van Zembla heeft het RIVM aangegeven nu bij deze opinie te blijven. Er is daarom nu geen reden om te stoppen met sporten op deze velden.
Is er onderzoek gedaan naar de mogelijke gevolgen van de blootstelling aan rubbergranulaatkorrels voor sporters die veelvuldig in aanraking komen met deze korrels?
Er is de afgelopen 10 jaar een aantal onderzoeken gedaan naar de mogelijke gevolgen van de blootstelling aan rubbergranulaatkorrels voor sporters die veelvuldig in aanraking komen met deze korrels. Voorts heb ik in mijn antwoord op vraag 2 al aangegeven dat ik het RIVM gevraagd heb aanvullend onderzoek te doen naar de samenstelling van het granulaat en naar informatie in de literatuur over gezondheidsrisico’s.
Antwoord op vragen van het lid Bruins Slot over kankerverwekkende stoffen in rubbergranulaat op kunstgrasvelden
Op basis van welke wetenschappelijke onderzoeken baseert u uw uitspraak dat barbecueën gevaarlijker is voor de gezondheid dan spelen op een kunstgrasveld?
Mensen worden dagelijks blootgesteld aan risico’s. De beoordeling van risico’s wordt bepaald door de ernst van mogelijke negatieve gevolgen en de kans op dergelijke gevolgen. Het RIVM heeft mij laten weten dat er meer wetenschappelijke onderbouwing is voor de beoordeling van risico’s van barbecueën dan voor de beoordeling van het spelen op een kunstgrasveld. Dat betreft de blootstelling aan pak’s als gevolg van het eten van verbrand vlees, de kans op voedselvergiftiging als gevolg van onvoldoende gaar vlees en de bootstelling aan dampen van de barbecue en fijn stof.
—————————————————————————————————————————————————————–
Update: 2 november 2016 (nieuwe berichtgeving vanuit KNVB).
Zoals bekend wordt er komend half jaar door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) nader onderzoek gedaan naar rubbergranulaat in kunstgras. Het RIVM heeft van het Ministerie van Volksgezondheid, Ministerie en Sport de opdracht gekregen dit onderzoek voor het einde van 2016 uit te voeren. De KNVB heeft al eerder aangekondigd onderzoek naar meer zekerheid over de veiligheid van kunstgrasvelden toe te juichen.
Het RIVM is vandaag met het onderzoek gestart. Dat heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zojuist aangekondigd. Het RIVM heeft ook de onderzoeksopzet van het rubbergranulaat op sportvelden en eventuele effecten op de gezondheid bekendgemaakt. Hieronder een uitgebreide toelichting. De resultaten van het onderzoek van het RIVM worden eind 2016 verwacht.
Onderzoeksopzet RIVM
In de studie van het RIVM worden honderd kunstgrasvelden in Nederland onderzocht. Op zes plekken op het veld worden monsters genomen. Per plek wordt minimaal één liter granulaat met een stofzuiger opgezogen en in een glazen fles meegenomen naar het laboratorium. In het lab wordt het rubbergranulaat geanalyseerd. In het onderzoek is er sprake van een zogenaamde aselecte steekproef van verenigingen met kunstgrasvelden, wat inhoudt iedere vereniging met een kunstgrasveld evenveel kans maakt betrokken te worden in het onderzoek. De KNVB heeft de gegevens van de verenigingen met kunstgrasvelden aan het RIVM beschikbaar gesteld. Verenigingen kunnen zich niet aanmelden voor het onderzoek maar worden benaderd door het RIVM.
Het RIVM voert ook een literatuuronderzoek uit naar alle relevante nationale en internationale wetenschappelijke publicaties met betrekking tot rubbergranulaat. De bevindingen worden gecombineerd met het veldonderzoek. Een ander onderdeel van het onderzoek is dat het RIVM met een selectie uit de verkregen monsters in het lab bekijkt in welke mate er stoffen onder bepaalde omstandigheden vrijkomen. Denk hierbij aan huidcontact en/of het inslikken van het granulaat. Voor de te gebruiken methoden en selectie van stoffen is ook gekeken naar de aanpak en resultaten van internationale onderzoeken. Daarnaast is de onderzoeksopzet ter toetsing voorgelegd aan een wetenschappelijke begeleidingscommissie.
SBRcheck.nu
Los van het onderzoek van het RIVM, biedt de autobandenbranche (VACO en RecyBEM) verenigingen die vragen hebben over hun kunstgrasveld een test aan om te kijken wat voor rubbergranulaat er op de velden ligt. Wellicht dat je al contact hebt gehad met deze organisatie. Verenigingen en gemeenten kunnen op een speciale website (www.SBRcheck.nu) zich aanmelden voor een controle of de velden ingestrooid zijn met SBR-rubbergranulaat van voertuigbanden of andere materialen. Deze check staat geheel los van het wetenschappelijke onderzoek van het RIVM.
Op de hoogte blijven van actuele ontwikkelingen?
Om leden en verenigingen op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen, heeft de KNVB een online dossier rubbergranulaat kunstgras aangemaakt. Via dit dossier hopen wij je eerste vragen te beantwoorden. Mocht je aanvullende vragen hebben, mail dan gerust naar patrick.balemans@knvb.nl
Het RIVM en Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hebben onlangs aangegeven dat op basis van de huidige gegevens er geen reden is om te stoppen met sporten op de kunstgrasvelden. De KNVB volgt hierbij het standpunt van het RIVM en ministerie van VWS.
Wij hopen je hiermee geïnformeerd te hebben.
Met vriendelijke groet,
KONINKLIJKE NEDERLANDSE VOETBALBOND
Jan Dirk van der Zee
Directeur amateurvoetbal
—————————————————————————————————————————————————————–
Update 12 oktober 2016: (berichtgeving vanuit KNVB)
De KNVB heeft maandagmiddag met onder andere het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Vereniging Sport en Gemeente (VSG), Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en vertegenwoordigers uit de kunstgrasbranche rond de tafel gezeten om te bespreken wat de vervolgstappen zijn om de onzekerheid over kunstgras weg te nemen.
De belangrijkste uitkomst van dit gesprek is dat het RIVM per direct nieuw onderzoek gaat verrichten en dat de resultaten voor het nieuwe jaar worden gepresenteerd. Verder benadrukte het RIVM nogmaals dat vooralsnog niet verwacht wordt dat het gebruik van rubbergranulaat op kunstgras leidt tot risico’s voor de gezondheid en er dus gewoon op gesport kan worden.
Lees hier verder.
Met vriendelijke groet,
KONINKLIJKE NEDERLANDSE VOETBALBOND
—————————————————————————————————————————————————————–
Update advies RIVM: Zie hier het advies van het RIVM met betrekking tot het sporten op kunstgrasvelden.
Vandaag, vrijdag 7-10, heeft de KNVB nogmaals gereageerd op alle commotie rond de kunstgras problematiek.
Het betreffende bericht volgt hier direct onder.
—————————————————————————————————————————————————————–
Onderwerp: Er kan dit weekend worden gespeeld op kunstgras
Beste bestuurder,
Woensdag informeerden we jullie al over de uitzending van Zembla waarin zij aandacht hadden voor de mogelijke gezondheidsrisico’s van de rubberen korrels, het zogeheten SBR-rubbergranulaat, in kunstgrasvelden. Naar aanleiding van die uitzending ontvingen we bij de KNVB vragen van verenigingen en signaleren we dat verenigingen (en andere betrokkenen) twijfels hebben over het spelen op dergelijke velden.
Vragen die wij goed begrijpen. Mede daarom hechten we er waarde aan jullie nogmaals te informeren en aan te geven dat uit eerdere onderzoeken van het RIVM niet gebleken is dat spelen op kunstgrasvelden gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. En dat de velden dus gebruikt kunnen worden om op te spelen en trainen. Wel staat de KNVB erop dat er op zeer korte termijn aanvullend onderzoek komt. Dit onderzoek, te verrichten door het RIVM, moet antwoord geven op de vraagstukken zoals die nu bij ons en onze leden liggen.
Maandag zitten we met partijen als de Vereniging Sport en Gemeente (VSG), het RIVM en andere organisaties rond de tafel om deze kwestie te bespreken en de vervolgstappen vast te leggen. We houden iedereen via de website van de KNVB en per mail op de hoogte van het vervolgproces. Dit bericht kan eventueel op de eigen website worden geplaatst om leden te informeren. We hopen iedereen zo voldoende geïnformeerd te hebben. Voor meer informatie kun je hierbij doorverwijzen naar berichtgeving op KNVB.nl.
Met vriendelijke groet,
KONINKLIJKE NEDERLANDSE VOETBALBOND
Jan Dirk van der Zee
Directeur amateurvoetbal
—————————————————————————————————————————————————————–
Kunstgras besproken in Zembla
Televisieprogramma Zembla heeft op woensdag 5-10-2016 aandacht besteed aan mogelijke gezondheidsrisico’s van de rubberen korrels, het zogeheten SBR-rubbergranulaat, in kunstgrasvelden.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft in het verleden meerdere onderzoeken gedaan naar de gezondheidseffecten van sporten op de met rubberen korrels ingestrooide kunstgrasvelden en vastgesteld dat er voor de sporters geen gezondheidsrisico’s zijn. Zembla stelt dat de opzet van de onderzoeken onvoldoende zekerheid biedt om die conclusie te kunnen concluderen.
Meer informatie
Hoewel in de uitzending van Zembla niet wetenschappelijk wordt aangetoond dat de rubberen korrels gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, vindt de KNVB dat het RIVM de bevindingen uit het programma Zembla zorgvuldig moet bekijken en indien nodig vervolgonderzoek moet doen. Meer onderzoek levert meer informatie op. Dat draagt bij aan meer zekerheid over de veiligheid en gezondheid op de Nederlandse velden voor de sporters.
De Vereniging Sport en Gemeente (VSG), de instantie die gemeenten en sportverenigingen adviseert over kunstgrasvelden, deelt het standpunt van de KNVB. Aanstaande maandag staat er al een afspraak gepland over kunstgras met onder meer het RIVM, VSG en kunstgrasfabrikanten. De bevindingen uit het programma Zembla worden hier ook besproken.
RIVM: ‘Kunstgras is veilig’
De KNVB wil dat iedereen op een gezonde en veilig manier kan voetballen. Voor wat betreft de gezondheidsrisico’s van SBR-rubbergranulaat, baseert de KNVB zich op de expertise en feitelijke informatie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat is het kennisinstituut dat in opdracht van de overheid zich ontfermt over de volksgezondheid in Nederland.
Het RIVM heeft op basis van diverse onderzoeken vastgesteld dat er bij het sporten op met rubberkorrels ingestrooide kunstgrasvelden geen gezondheidsrisico is te verwachten. Het RIVM heeft de KNVB laten weten nog steeds achter de resultaten van deze onderzoeken te staan.
INFORMATIE RIVM Lees meer informatie over de onderzoeken van het RIVM.
De Europese commissie is begin dit jaar een verkennend onderzoek gestart naar de gevolgen van rubberen producten, waaronder de rubberen korrels in kunstgrasvelden. De resultaten daarvan worden eind van het jaar verwacht.
Kunstgras voldoet aan alle normen
Kunstgrasvelden moeten veilig zijn om op te kunnen voetballen. Dat gaat zowel over voetbaltechnische eigenschappen – zoveel mogelijk als een echt grasveld – als de milieu- en gezondheidsaspecten. Het SBR-rubbergranulaat dat wordt ingestrooid in de Nederlandse kunstgrasvelden voldoet aan alle wettelijk vastgelegde normen en richtlijnen.
Bovendien voldoen de kunstgrasvelden in Nederland ook aan de regels met betrekking tot de speltechnische eisen van de FIFA en NOC*NSF. De KNVB adviseert verenigingen die kunstgras willen aanleggen over de richtlijnen en wettelijke normen, en ziet er voor de veiligheid en gezondheid van de voetballers op toe dat clubs hieraan voldoen.
KNVB in gesprek over alternatieven
Kunstgras is continu in ontwikkeling. De afgelopen jaren zijn er alternatieven voor rubberen korrels ontwikkeld die bijdragen aan een betere grasmat en milieuvriendelijker zijn. Een aantal voorbeelden is korrels van kurk of synthetisch rubber (TPE). Bijkomend voordeel is dat deze prettiger aanvoelen op warme dagen (geen geur en hitte).
De KNVB heeft eerder dit jaar vertegenwoordigers van overheidsinstanties (RIVM), gemeenten (VSG) en kunstgrasfabrikanten uitgenodigd om te praten over de kunstgrasvelden van de toekomst. De groeiende populariteit van kunstgras maakt dat de KNVB actief beleid voert op alle aspecten die te maken hebben met kunstgras. Een grasmat met de juiste speleigenschappen gaan daarbij hand in hand met veiligheid en gezondheid van de voetballers.
VRAAG EN ANTWOORD Antwoorden op veelgestelde vragen over het spelen op kunstgras en rubbergranulaat.